Trijumf na 15. Praškom kvadrijenalu scenskog dizajna i prostora  (PQ) ostvarila je Srbija, osvojivši nagradu za najmaštovitiji koncept studentske izložbe, te za aktiviranje zajednice – za nacionalnu izložbu “Moonshine piano”. Glavnu nagradu 15. (PQ), Zlatnu trigu, osvojio je Kipar, dok je u studentskoj konkurenciji nagrađena libanska izložba.

Prema navodima žirija 15. PQ, čije su odluke svečano saopštene 13. juna, nacionalna postavka Srbije “Moonshine piano”, nepretenciozno otvorena, stimulišuća i istovremeno istraživačka, predstavlja prostor fokusiran na promenu narativa i društvenih okidača – laboratoriju za velikodušno i kritičko deljenje. Projekat “Moonshine piano” prikazuje umetničke procedure bazirane na specifičnim artefaktima čija otelotvorenja postaju manifestacija savremenog diskursa, istražujući scenografiju, teatar i autorstvo, naveo je žiri 15. PQ.

Izložba “Moonshine Piano”, čiji je kustos arhitekta i scenski dizajner Miodrag Kuč, koncipirana je kao višeslojna “pripovedačka mašina” koja uključuje značajne predstavnike savremene pozorišne (i nepozorišne) scene u Srbiji, u razvoj novih narativa zasnovanih na specifičnim artefaktima. Centralni element postavke je vrsta hibridnog “rekvizita za razgovor”, stvorenog od odbačenog klavira i mikro-destilerije, čiji je primarni zadatak da proizvede okvir za fiktivno pripovedanje između domaćina, gostiju i publike.

Izložba se, prema navodima autora, može razumeti i kao performativna instalacija u cilju stvaranja kolektivnog narativa, a sa studentskom izložbom objedinjena je temom “O nežnosti, snovima i odgovornosti”. Obe izložbe su i dodatno tematizovane, pa je nacionalna postavka posvećena izuzetnim ljudima i/ili njihovim radovima, dok se studentska bavi izuzetnim pričama o posebnim prostorima mladih ljudi, mestima o kojima misle i sanjaju. Specifičnost oba rada ogleda se i u uspostavljanju aktivnog odnosa prema mestu izlaganja – Praškoj tržnici, u sadržinskom, značenjskom i prostornom kontekstu.

Studentska izložba Srbije “Sanjarenje” (Daydreaming) nagrađena je za najimaginativniji koncept, uz obrazloženje žirija da prostori i situacije koje su izabrali studenti postaju prevodioci snova, koji omogućavaju publici da oseti svoja tela u akciji i prostoru. Studenti su stvorili beskonačne i retke mogućnosti transformacije kolektivnim projektom koji se može kontinuirano kretati napred i pretvarati u u druge konfiguracije.

Izložba “Sanjarenje” koncipirana je kao zajednički umetnički rad 15 studenata različitih fakulteta u Srbiji, a u formi performativne instalacije, bavi se transakcijom snova. Kustoski tim čine Aleksandra Pešterac, Daniela Dimitrovska, Pavle Dinulović, Ninoslava Vićentić, Andrea Palašti, Pavle Stamenović, Natalija Bogdanović, u mentorskom timu su Maja Vilić, Vladimir Savić i Maša Seničić a studenti su Mina Radovanović, Petra Perović, Jana Baljak, Itana Šestović, Ružica Ristivojević, Angelina Biskupljanin, Keti Zaharijev, Una Kotur, Lucija Stijepović, Nikola Stojadinović, Tanja Stefanović, Višnja Vukajlović, Aleksandar Jovanović, Miloš Janjić i Marija Pokrajac.

Prema navodima komesara-kustosa nastupa Srbije na PQ – istoričarke umetnosti Biljane Jotić, direktorke Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu, i teoretičarke scenskog dizajna i redovne profesorke Fakulteta tehničkih nauka u Novom Sadu Tatjane Dadić Dinulović, nastup Srbije na PQ – osim na nežnost, odgovornost i snove, oslonjen je i na autorske pristupe scenskom dizajnu u pozorištu i izvođačkim umetnostima koji tu oblast stvaralaštva vide i razvijaju kao snažni sastavni deo ukupne umetničke ideje, a ne kao podređenu ili prateću disciplinu.

Nagrade 15. PQ otišle su u ruke timova iz Evrope, Azije i Severne i Južne Amerije, a prema navodima organizatora, učestvuje gotovo stotinu kreativnih i kustoskih timova iz 59 zemalja i regiona – ukupno oko 2.000 umetnika. Glavna nagrada “Zlatna triga” dodeljena je Kipru za instalaciju “Spectators in a Ghost City”, minimalističku izložbu koja predočava traumu i konflikt Famaguste, grada koji je napušten već 46 godina, kao rezultat turske vojne operacije. Izložba je zasnovana na reverzivnom konceptu, prema kojem stvarni prostor postaje dramatizovana scena.

Najboljom studentskom izložbom proglašena je libanska instalacija “Puzzles” autorke Mare Ingea, koja reflektuje savremenu istoriju njenog rodnog Bejruta.

Program 15. PQ otvoren je do 16. juna na Holešovice tržnici i u Nacionalnoj galeriji, a uz izložbe obuhvata i performanse, razgovore i druge događaje uživo, kao i muzičke nastupe.

U organizaciji Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu (MPU) i SCEN-a – Centra za scenski dizajn, arhitekturu i tehnologiju Fakulteta tehničkih nauka (OISTAT centar za Srbiju), nastup Srbije na Praškom kvadrijenalu započet je nastupom LP Dua, a među gostima su i teatrolog, pozorišni kritičar i profesor Ivan Medenica, arhitekta Iva Čukić iz Ministarstva prostora, Novo kulturno naselje, Marka žvaka…

Za tehničku i produkcijsku realizaciju studentske i nacionalne postavke bio je zadužen tim sa Fakulteta tehničkih nauka: Andrija Dinulović, Janko Dimitrijević, Zoja Erdeljan, Vladimir Savić, Igor Ljubić, Darko Sekulić, Nađa Vukorep, Isidora Pokrajac, Ivan Nikolovski, Nina Bogdanović, Mina Stojanov, Magdalena Cvetković, Maryam Kristina Gbaya i Teodora Jonuzović, uz podršku Nemanje Kneževića i Andreje Georgievskog.

Umetnički koncept Kvadrijenala 2023. godine posvećen je temi Rare, shvaćenoj u širokom polju mogućih prevoda tog pojma (redak; neuobičajen; izvanredan; izuzetan; nekonvencionalan; jedinstven; slabo pečen – meso, razređen – vazduh), ali sa prevashodnom željom da ukaže na retke i izuzetne ideje, dela i umetnike koji stvaraju u pozorištu i izvođačkim umetnostima u poslednjih šest godina.

Prostorni koncept Kvadrijenala posvećen je industrijskom nasleđu, pa je glavni prostor izlaganja kompleks nekadašnje klanice u praškoj oblasti Holešovice, tj. tržnice, danas istoimenog umetničkog distrikta.