Program se primenjuje od 01.10.2004..
Cilj predmeta predstavlja obrazovanje studenata u oblasti nauke o boji, osposobljavanje studenata za razumevanje kompleksnih mehanizama opažaja boja oslanjajući se na znanja iz hemije, fizike, matematike i psihologije i primene stečenih znanja u domenu kontrole reprodukcije boje, dizajna i štampe. Kroz kurs se student detaljno upoznaje sa pojmom boje, standardnim svetlosnim izvorima i njihovim karakteristikama, interakcijama svetlosti i objekta u kontekstu percepcije boje, sistemom čula vida kod čoveka, poremećajima viđenja boja, mehanizmima viđenja boja, teorijama viđenja boja, adaptacijama sistema vida kod čoveka i modelima adaptacija, fenomenima viđenja boja, modelima opažaja boja kao i naprednim metodama merenja boja. Student se uči da razume upotrebu datih pojmova u kontekstu da se problem iz date oblasti postavi i reši, razvije sposobnost prepoznavanja problematike u smislu identifikacije, formulacije i mogućeg rešavanja.
Po završetku kursa, studenati stiču znanja neophodna za razumevanje kompleksnih mehanizama opažaja boja i mogu ih primeniti u domenu reprodukcije boje, dizajna i štampe. Nakon završenog kursa student je upoznat sa pojmom boje, interakcijama svetlosti i objekata u kontekstu percepcije boje, sistemom čula vida kod čoveka, poremećajima viđenja boja, mehanizmima viđenja boja, teorijama viđenja boja, adaptacijama sistema vida kod čoveka i modelima adaptacija, fenomenima viđenja boja, modelima opažaja boja kao i naprednim metodama merenja boja. Po završetku kursa, student stiče znanja koja će mu omogućiti razumevanje kompleksnih procesa koji se tiču percepcije boje s jedne strane i naprednih metoda merenja boje, modela opažaja boja i sistema za sistematizaciju boja. Stečena znanja će koristiti u budućem profesionalnom radu kao i daljem obrazovanju sa posebnom važnoću u okviru kurseva koji se tiču upravljanja bojom.
Uvodna razmatranja i osnovni pojmovi u oblasti nauke o boji. Svetlost. Svetlost i objekat: refleksija, refrakcija, transmisija, apsorbcija, fluorescencija, fosforescencija. Svetlosni izvori, vrste i karakteristike svetlosnih izvora: temperatura boje, spektralna raspodela, standardna osvetljenja – iluminanti. Radiometrija i fotometrija: radiometrijske i fotometrijske veličinine. Sistem čula vida: osnovna građa oka i funkcije neophodne za razumevanje mehanizma viđenja boja. Fotoreceptori: građa, funkcija, funkcije spektralnog odziva fotoreceptora na opaženi stimulus. Standardni posmatrač. Funkcije usaglašenog stimulusa. Mehanizmi viđenja boja i teorije viđenja boja. Anomalije sistema vida – anomalije oka i poremećaji u opažanju boja. Mehanizmi adaptacije sistema čula vida: adaptacija na svetlo, adaptacija na tamu i hromatska adaptacija. Modeli hromatske adaptacije. Efekti (fenomeni) viđenja boja: Simultani kontrast, Spreding, Krispning, Benzold – Bruke efekat, Abni efekat, Stivensov efekat, Hantov efekat, Helmholc-Kolrauš efekat, Bartleson-Brenemanove jednačine. Metamerizam: pojam metamerizma, vrste metamerizma, merenje metamerizma. Razvoj modela opažaja boja, princip formiranja modela opažaja boja, osnovni pojmovi i definicije.Sistemi za raspored boja: Njutnov krug boja, Manseov sistem boja, Ostvaldov sistem boja, DIN 6164, OSA sistem, NCS sistem boja. Modeli opažaja boja. Osnovna CIE kolorimetrija. RGB. XYZ. CIE L*a*b*. CIE L*u*v*. Jednačine za razliku u boji: delta E76, delta E94, delta E2000, delta ECMC.Konstantnost boje. Geometrijska komponenta refleksije i merenje geometrijske komponente refleksije. Hromatska komponenta refleksije i merenje hromatske komponente refleksije. Specijalne boje i merenje specijalnih boja. Indeksi boja: indeks beline, indeks žutoće. Priprema uzoraka i metrologija.
Nastava se izvodi savremenim didaktičkim sredstvima i metodama, interaktivno, u vidu predavanja, računarskih i laboratorijskih vežbi. Na predavanjima se izlaže teorijski deo gradiva sa simulacijama i navođenjem primera s ciljem lakšeg razumevanja predmetne materije. Materijali sa predavanja su dostupni studentima u .pdf formatu. Računarske vežbe prate prvi deo predavanja i predstavljaju upotrebu softverskog alata za simulaciju efekata, fenomena i adaptacija vizuelnog sistema, dok su laboratorijske vežbe organizovane na način da se praktično, na raspoloživoj laboratorijskoj opremi, primenjuju stečena teorijska znanja iz oblasti pripreme uzoraka, meranja kolorimetrijskih vrednosti boje, sjaja i sl. i metrologije. Pored predavanja i vežbi redovno se održavaju i konsultacije.
Autori | Naziv | Godina | Izdavač | Jezik |
---|
Landsberg, G. | Optika | 1967 | Naučna knjiga, Beograd | Srpski jezik |
Kozmidis-Petrović, A. | Tehnička Fizika | 2012 | Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad | Srpski jezik |
Zdravković, S. | Percepcija | 2008 | Gradska narodna biblioteka "Žarko Zrenjanin", Zrenjanin | Srpski jezik |
Ebner, M. | Color Constancy | 2007 | John Wiley & Sons, Chichester | Engleski |
Fairchild, M.D. | Color Appearance Models | 2005 | John Wiley & Sons, Chichester | Engleski |
MacDonald, L.W., Luo, M.R. | Colour Image Science | 2002 | John Wiley & Sons, Chichester | Engleski |
Dedijer, S., Tomić, I., Milić, N. | Nauka o boji | 2018 | Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad | Srpski jezik |
Dedijer, S., Tomić, I., Milić, N. | Nauka o boji | 2018 | Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad | Srpski jezik |
Predmetna aktivnost | Predispitna | Obavezna | Broj poena |
---|
Odbranjene računarske vežbe | da | da | 20.00 |
Pismeni deo ispita - kombinovani zadaci i teorija | ne | da | 40.00 |
Prisustvo na laboratorijskim vežbama | da | da | 3.00 |
Prisustvo na predavanjima | da | da | 5.00 |
Prisustvo na računarskim vežbama | da | da | 2.00 |
Usmeni deo ispita | ne | da | 30.00 |
| Ime i prezime | Vid nastave |
---|
| | Predavanja |
| | Računarske vežbe |
| | Računarske vežbe |
| | Računarske vežbe |
| | Računarske vežbe |